Stress en pijn tijdens The Dutch Masters

Paard met pijn tijdens The DUtch Masters
Weerstand van het paard is te herkennen aan de opgetrokken wenkbrauwen en rimpels rondom de ogen, de open mond en het zichtbare oogwit. Foto: Dier&Recht

Van 11 t/m 13 maart waren de Brabanthallen het toneel van The Dutch Masters. Dressuur- en springruiters van over de hele wereld kwamen met hun paarden naar Den Bosch voor deze wedstrijden. Dier&Recht was aanwezig en zag veel signalen van stress en pijn bij de paarden. Voor de ruiters viel er iets te winnen, de paarden konden alleen maar verliezen.

Stresssignalen worden genegeerd

Als een paard weigert om bevelen van een ruiter op te volgen, dan noemen ze dat ‘protest’ in de paardensport. Met dat protest maakt een paard in zijn eigen taal iets duidelijk: “Ik wil dit niet”, “Ik vind dit eng” of “Ik heb pijn”. Veel ruiters proberen hun paard dan op allerlei manieren te bewegen om de oefeningen tóch uit te voeren. Pijn- en stresssignalen van het paard worden daarbij steevast genegeerd. Het enige dat telt, is dat het paard de wedstrijd uitloopt. Paardentopsport bestaat niet zonder dwang.

Paard met pijn tijdens The Dutch Masters
Protest in de vorm van steigeren, weigeren, de tong uitsteken en het wegdraaien van de ogen. Foto: Dier&Recht

Aangeleerde hulpeloosheid

Ruiters roepen graag dat je een paard niet kan dwingen om iets te doen wat het niet wil. Helaas is dit niet waar. Met pijnlijke dwangmiddelen, zoals een bit met hefboomwerking, een kinketting en een zweep, kun je door middel van structurele training de vrije wil van het paard eenvoudig afnemen. Het paard ondergaat zijn lot, omdat het van jongs af aan nooit iets anders heeft gekend. Deze systematische training brengt paarden in een mentale staat van ‘aangeleerde hulpeloosheid’.

Een paard is fysiek groot en sterk, maar mentaal vaak niet in staat om zich langdurig te verzetten. Er worden steeds zwaardere bitten, sporen of bijzetteugels gebruikt totdat het verzet breekt en het paard geen andere uitweg ziet dan gehoorzamen. De subtiele signalen die paarden tijdens wedstrijden uiten, worden in de topsport volledig genegeerd.

De verboden houding ‘rollkur’

Het rijden van rollkur (extreme buiging van de nek) - ook wel laag-diep-rond of hyperflexi genoemd - is verboden in de paardensport. Ruiters die hun paard zo laten lopen worden echter nooit bestraft. Ook tijdens The Dutch Masters zagen we deze houding veelvuldig voorbij komen.

De ruiter dwingt het paard in deze benarde positie met behulp van het bit. Het paard heeft pijn in de mond en achter de oren. De stang in de mond beknelt de bloedtoevoer naar de tong, waardoor deze blauw kleurt. Het paard probeert zijn tong te ontzien door deze uit te steken. Met het optrekken van de bovenlip, het uitsteken van de tong en het openen van de mond, probeert het paard te ontkomen aan de pijnlijke werking van het bit. Door het hoofd steeds verder te kantelen en de kin naar de borst te brengen, probeert het paard de pijn te beperken.

Een paard met pijn tijdens The Dutch Masters
Een paard in een rollkur, vertoont veel signalen van pijn en stress. Foto: Dier&Recht

Schade aan beengewrichten

Tijdens het springen worden de voorbenen enorm belast bij het neerkomen. Het gewicht van de ruiter vormt daarbij een enorme aanvullende belasting.

Paard met pijn tijdens The Dutch Masters
Bij het neerkomen buigen de gewrichten bijna door tot de grond. Foto: Dier&Recht

Verwondingen door sporen

De metalen sporen aan de laars van de ruiter drukken in het vel van het paard. Dit zorgt voor blauwe plekken en wondjes.

Een paard met pijn tijdens The Dutch Masters
Schade aan de buik door het gebruik van sporen. Foto: Dier&Recht

Te strakke neusriem en kinketting

Door het openen van de mond om de de enorme druk op het hoofd te ontwijken, drukt het paard met zijn huid en neusbot in de neusriem. Dit zorgt voor drukplekken op het hoofd. Het dikke stuk schuimrubber tussen de neusriem en de neus ziet er zacht uit, maar is nodig om de schade door de neusriem te beperken. Het schuimrubber is een symptoomoplossing en niet een oplossing voor het probleem. De te strak aangespannen neusriem kan zelfs botvervormingen van de neus en kaak veroorzaken.

Een paard met pijn tijdens The Dutch Masters
Goed zichtbaar zijn de blauwe tong, de snijdende kinketting, het stangbit waaronder de tong klem zit, en de trens (het bit in de mondhoek) waaraan hard getrokken wordt. Foto: Dier&Recht

Blessures door topsport

Veel topsportpaarden krijgen blessures. Het spreekt uiteraard voor zich dat elke ruiter die zoveel mogelijk wil voorkomen, maar het is in de paardensport wél de norm om met een paard de grenzen van zijn bereik op te zoeken. Een sportpaard wordt zo doorlopend gedwongen om steeds beter te presteren totdat het dier echt niet meer beter kan. Die constante druk vormt een zware belasting voor de mentale en fysieke gezondheid van een paard. Veel paarden worden afgeschreven als ze bezwijken onder die druk.

Paarden hebben recht op een leven dat aansluit op hun natuurlijke behoeftes, pijnlijke dwangmiddelen horen daar niet bij. Wil jij de paarden helpen? Steun Dier&Recht in de strijd voor wettelijke bescherming van paarden.

Deel dit artikel
Sarah Pesie

Als dierwetenschapper en -gedragsdeskundige ben ik verantwoordelijk voor de wetenschappelijke onderbouwing van de campagnes voor paarden. Ik ben daarnaast ook bijzonder geïnteresseerd in het natuurlijke gedrag van paarden, honden en katten. Met onderzoeken en publicaties informeer ik het publiek over de vele misstanden rond deze dieren. Ik hoop dat mensen zich daardoor meer verdiepen in de belevingswereld van dieren en zo beter begrijpen wat hun dier nodig heeft om gelukkig te zijn.