Dit artikel verscheel als opiniestuk in de Volkskrant.
De agrarische sector doet zelf precies waar ze ngo’s als Greenpeace van beschuldigt: kinderen indoctrineren, en wel met eenzijdige, geromantiseerde beelden van de vleesindustrie. Tijd om het eerlijke verhaal te vertellen.
Recent kreeg Greenpeace kritiek van de Reclame Code Commissie (RCC) vanwege een lespakket dat kinderen bewust maakt van de schadelijke effecten van vleesconsumptie. De commissie vond beweringen zoals ‘vlees = honger’ te stellig en vreesde dat ze angst zouden kunnen zaaien bij kinderen.
De klacht kwam van de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO). Een opvallend geval van selectieve verontwaardiging, gezien de invloed die de vee-industrie al jarenlang uitoefent op kinderen.
De vlees- en zuivelsector schuwt geen middel om jonge geesten te beïnvloeden. Al jarenlang promoten ze hun vervuilende producten als essentieel voor de groei en gezondheid van kinderen, terwijl de schadelijke impact op milieu, volksgezondheid en dierenwelzijn zorgvuldig wordt verzwegen.
In 2020 stuurde de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) ongevraagd het lesmateriaal The Pig Story naar basisscholen. Het materiaal schetst een rooskleurig beeld van de varkenssector, zonder enige verwijzing naar het dagelijkse dierenleed. Naar aanleiding van een klacht van stichting Varkens in Nood oordeelde de RCC in 2021 dat er sprake was van misleidende reclame, gericht op kinderen.
Kraamhok
Hoewel de POV beloofde de campagne aan te passen, is dat niet gebeurd. In het lesmateriaal wordt een stalen kraamhok nog steeds omschreven als ‘een speciaal hok voor de zeug om samen te zijn met haar biggen’, terwijl wordt verhuld dat de zeug wekenlang opgesloten zit in een krappe kooi waarin ze zich niet eens kan omdraaien.
Dit is geen op zichzelf staand geval. Op de website De Heus Kidzz – een initiatief van veevoedergigant De Heus – leren kinderen dat een varkensbedrijf een ‘gezellige beestenboel’ is, waar varkens spelen met speelgoed. In een animatievideo worden eerste levensbehoeften als eten en drinken vergeleken met ijs en limonade, in tenenkrommende zinnen zoals: ‘De biggen krijgen, zonder in de rij te staan, de eerste twee dagen extra dik roomijs, daarna softijs tot ze bij de zeug weggaan.’
Stichting Varkens in Nood heeft onlangs nieuwe klachten ingediend tegen zowel The Pig Story als De Heus Kidzz.
Melkproductie
Ook de zuivelsector heeft een lange geschiedenis van kindermarketing. Na de Tweede Wereldoorlog groeide de melkproductie explosief. Om de overschotten weg te werken, zette het Zuivelbureau groots in op reclame. Dit leidde tot slogans als ‘Melk is goed voor elk’ en ‘Melk, de witte motor’. De jongsten bleken een lucratieve markt. FrieslandCampina indoctrineert al decennialang kinderen met zijn schoolmelkprogramma.
In haar klacht tegen Greenpeace waarschuwt de ZLTO voor ideële organisaties die ‘hun denkbeelden opdringen’ aan kinderen via lesmateriaal. ‘De basisschool zou een veilige plek moeten zijn waar kinderen dingen leren die gebaseerd zijn op feiten, niet op wereldbeelden en frames van organisaties’, aldus de ZLTO.
Hoewel dit in eerste instantie als een redelijke zorg klinkt, is het uiterst ironisch. De agrarische sector doet zelf precies waar ze Greenpeace van beschuldigt: kinderen indoctrineren met eenzijdige, geromantiseerde beelden van hun industrie. Ze schuwen daarbij de ongemakkelijke waarheden over hun sector. De vleesindustrie wil koste wat het kost voorkomen dat kinderen kritische vragen stellen over hun voeding – vooral als die vragen kunnen leiden tot een afname van de vlees- en zuivelconsumptie.
Lot van kalfjes
Daarom geen woord over de moedervarkens die wekenlang vaststaan in kooien waar ze nauwelijks kunnen bewegen. Of over de koeien die worden uitgeput om onze melkconsumptie te voeden. Ook het lot van de kalfjes, die vrijwel direct na de geboorte bij hun moeder worden weggehaald, blijft volledig onbesproken.
Het probleem gaat verder dan kindermarketing. De intensieve veehouderij draagt bij aan een onhoudbaar en onrechtvaardig voedselsysteem. Veeteelt gebruikt ongeveer 70 procent van alle landbouwgrond wereldwijd, en enorme hoeveelheden gewassen en water worden ingezet om vee te voeden, vaak in regio’s waar voedselzekerheid al problematisch is.
Broeikasgas
Dit verergert honger en armoede. Bovendien is de sector een belangrijke bron van broeikasgasuitstoot, wat klimaatverandering versnelt en leidt tot misoogsten en extreme weersomstandigheden – die op hun beurt voedseltekorten verergeren.
In plaats van voedselzekerheid te bevorderen, zoals de sector vaak beweert, draagt de intensieve veehouderij daardoor juist bij aan honger in kwetsbare delen van de wereld. De uitspraak ‘vlees = honger’ is naar onze mening dan ook verre van ongegrond.
Het is tijd dat we een eerlijk debat voeren over de werkelijke impact van vlees- en zuivelconsumptie. De ware misleiding komt niet van Greenpeace, maar van de machtige vee-industrie die kinderen (en volwassenen) al jarenlang een verkeerd beeld voorschotelt.
