Als je iemand met de schouders naar beneden of een gebogen rug ziet, concludeer je als snel dat diegene terneergeslagen is. Wat minder mensen weten is dat bij paarden de rug ook veel zegt over de gemoedstoestand.
Veel mensen kennen ze wel: de ‘voor-en-na foto’s’ van paarden die helemaal opleven bij een nieuwe eigenaar of in een nieuwe kudde. Het paard krijgt een open, zachte, nieuwsgierige blik en straalt weer. Ook depressiviteit is bij paarden goed te herkennen: een terneergeslagen paard heeft een starre blik waarmee het in de verte lijkt te kijken, en het heeft minder interesse in de omgeving. Ook wetenschappelijk is inmiddels aangetoond dat je aan de houding, ogen en oren van een paard kunt zien of het depressief is. In Frankrijk is de lichaamshouding van 85 manegepaarden onderzocht, en is gekeken naar de kenmerken van paarden met een depressie.
Pijn en stress veroorzaken een typische houding
Paarden die stress of pijn hebben, trekken hun rug- en nekspieren vaak strak. Je ziet dit aan een holle of juist een rechte rug en een rechte nek. Net zoals mensen, kunnen ook paarden bij stress maag-, nek- of rugklachten krijgen. Uit een Nederlandse studie bleek 31 procent van (bijna) 3000 onderzochte paarden te reageren op drukken op de rug (palpitatie). Dat wijst erop dat ze pijn probeerden te vermijden. Bij manegepaarden – die vaak kenmerken van depressiviteit hebben – kwam twee keer zo vaak rugpijn voor als bij andere paarden. [1] Paarden met een rond gebogen hals, ronde billen en een meer convexe (bolronde) houding hadden geen depressieve klachten. Depressie bij paarden kan zeker voortkomen uit pijn – rugpijn bijvoorbeeld – maar ook uit stress. Stress kan vele oorzaken hebben, maar de meest voorkomende zijn: te weinig ruwvoer, te weinig loslopen, zich niet prettig voelen op de locatie (of in de kudde), een zware training moeten doen of (eenzaam) opgesloten staan in een box.
Herken je een depressief paard?
Specifiek blijkt uit het Franse onderzoek dat depressieve paarden hun nek en rug vaak in één lijn houden, relatief weinig uit zichzelf bewegen en ‘starende’ ogen hebben. Bovendien reageren ze nauwelijks op wat er in de directe omgeving gebeurt. [2]
Ook het gedrag duidt op depressie
Uiteraard staat een ongelukkig paard er niet alleen stijfjes bij, vertoont het soms ook specifiek gedrag. Ongelukkige paarden zijn vaak lusteloos en ongeïnteresseerd. Ze vertonen dikwijls stereotiep gedrag – zoals weven, kribbebijten, luchtzuigen, schrapen, schudden met hun hoofd – en kunnen agressief zijn. Goedgeluimde paarden daarentegen hebben vaak een gezonde interesse in hun omgeving, een meer ontspannen lichaamshouding, en vertonen geen stereotiep gedrag.
Wil jij meer tips en andere belangrijke updates over paardenwelzijn? Abonneer je op onze nieuwsbrief en mis niets!
[1] Visser et al (2014) “Risk factors associated with health disorders in sport and leisure horses in The Netherlands” Journal of Animal Science 92(2) 844-855
[2] Sénèque et al (2019) Could posture reflect welfare state? A study using geometric morphometrics in riding school horses. PLoS ONE 14(2): e0211852. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0211852
