De manege is geen plek die geassocieerd wordt met dierenleed. Maar dat is een misvatting: voor heel veel manegepaarden is het leven een ramp. Met (of zonder) goede bedoelingen wordt hun een regime opgelegd dat een aanslag is op hun welzijn. Ze zijn eenzaam, somber en apathisch, vertonen neurotisch gedrag. De mens die voor hen zorgt en van hun diensten gebruikmaakt, ziet het niet of is onverschillig.
Sociale isolatie
Een van de misstanden in maneges is sociale isolatie. Paarden zijn uitermate sociale dieren, die in de natuur in kuddes leven waarbinnen (en waartussen) complexe relaties worden onderhouden. Elkaar aanraken is daarbij van essentieel belang: om elkaar te begroeten, genegenheid te tonen, elkaar te verzorgen. Ook elkaar kunnen zien is een wezenlijke behoefte: bij het eten bijvoorbeeld, dat een bezigheid is die de saamhorigheid bekrachtigt.
Vriendschap-versterkend gedrag
Paarden onderhouden hun relaties door vriendschap-versterkend gedrag: samen ruwvoer eten is een van die gedragingen. Maar ook: aandacht tonen voor wat een ander meemaakt (als de één ergens naar kijkt, kijkt z’n makker ook), elkaars vacht verzorgen, elkaar besnuffelen, samen rennen of spelen. Vriendschappen van paarden duren vaak vele jaren of een leven lang; in de natuur, maar ook binnen gedomesticeerde kuddes.
Omstandigheden voor het succes van paarden-vriendschappen
De vriendschappen ontstaan niet vanzelf. In de natuur kunnen paarden zelf kiezen bij wie ze staan en hebben ze de ruimte. Willekeurig paarden bij elkaar zetten kan fout gaan. Paarden moeten op een rustige manier bij elkaar geïntroduceerd worden. Zo kunnen ze elkaar leren kennen op afstand, bijvoorbeeld met een hek ertussen. Het is belangrijk dat de paarden ontspannen zijn als ze bij elkaar komen te staan; dan pas is er ruimte voor vriendschap-versterkend gedrag. In stressvolle situaties reageren sommige paarden dit op soortgenoten af, als dat gebeurt is het een indicatie dat het management moet verbeteren. Voldoende ruwvoer, ruimte en dagelijks loslopen zijn enkele basisvoorwaarden die hierbij helpen.
Een sociaal leven in maneges
Gelukkig zijn er maneges waar paarden het in sociaal opzicht goed of redelijk goed hebben; bijvoorbeeld doordat ze (altijd of in ieder geval dagelijks) samen vrij loslopen. Of doordat ze in een open stal staan en zo in ieder geval fysiek contact kunnen hebben. Er zijn echter ook maneges waar ze geïsoleerd staan en maar enkele keren per week vrij loslopen... of helemaal nooit.
Elkaar niet aanraken en zelfs niet zien
In veel maneges kunnen paarden die op stal staan, elkaar niet of nauwelijks aanraken. Ze zitten het grootste deel van de tijd opgesloten in boxen die zijn afgesloten met een deur. Soms is de bovenkant van die deur open, en kunnen ze hun hoofd eruit steken en naar elkaar kijken. Soms zitten er tralies in de zijwanden, zodat ze elkaar kunnen zien en wat kunnen snuffelen.
Geen band
Maar er zijn ook maneges waar de paarden elkaar zelfs niet kunnen zien. Dag en nacht staan ze geïsoleerd in hun box. Andere paarden zien ze alleen als ze uit rijden gaan – of de enkele keer dat ze ‘los’ mogen, omdat hun box wordt uitgemest. Soms worden ze dan ineens met twintig tegelijk in een rijbak gezet; een stressvolle, agressieve happening – want ze zijn somber, en een band hebben ze niet.
Van paarden houden
Paarden isoleren is een ernstige vorm van mishandeling – die mogelijk wordt gemaakt door mensen die (van) paarden houden. Paardenvriend, verdiep je in het dier waar je zo op gesteld bent!
Vind jij ook dat manegepaarden recht hebben op een beter leven? Teken onze petitie!
