Het ontbreken van haar en snorharen is een ernstige handicap voor de sphynx. Katten hebben haren nodig om hun huid te beschermen én om te communiceren met andere katten. Daarnaast vervullen de haren ook een belangrijke taak in het waarnemen van de directe omgeving. Het bewust fokken van een kat zonder haar omdat sommige mensen dat mooi vinden, is absurd.
Geen vacht is een handicap - fokverbod
De sphynx is een haarloze kat. De naaktheid is op zichzelf al een erfelijke aandoening, het maakt de katten kwetsbaar voor verwondingen, warmte, kou en zon. Er is sprake van een duidelijke aantasting van hun welzijn, zeker als ook de snorharen afwijkend of afwezig zijn. De snorharen hebben een belangrijke functie voor waarneming en communicatie met andere katten. Gelukkig is het inmiddels in Nederland verboden dit soort katten te fokken.
Plotselinge dood door hartziekte
Bij de sphynx komen meerdere hartziektes voor die hartfalen veroorzaken. Hartfalen veroorzaakt een verminderd uithoudingsvermogen. Dat merk je nauwelijks omdat je kat dan meestal alleen maar wat meer slaapt. Maar hartfalen veroorzaakt het ook regelmatig verlamming van ledematen en plotselinge sterfte.
Gevoelig voor huidinfecties
De huidaandoening Malassezia dermatitis komt ook veel voor, dit veroorzaakt de vettige huid van de sphynx. Om de infectie onder controle te houden moet de kat vaak gewassen worden, en dat is beslist geen pretje.
Kijk voor andere ziektes die voorkomen bij de sphynx in de lijst hieronder.
Geschiedenis
De sphynx is niet de eerste haarloze kat. In het verleden werd deze spontane mutatie vaker gezien en er kwamen haarloze katten voor op verschillende plekken in de wereld. Het ontwikkelen van een haarloos ras bleek nog niet zo simpel. in de twintigste eeuw hebben verschillende fokkers dit geprobeerd. In 1950 kreeg een koppel siamese katten in Parijs drie haarloze kittens. Bij herhaling van deze combinatie werden meerdere haarloze kittens geboren. Kruising van de ouders met andere siamese katten gaf geen nieuwe haarloze katten.
In Canada werd in 1966 ook een haarloze kitten geboren, uit een kruising van twee normale huiskatten. Het kitten kreeg de naam Prune. Een fokker had interesse in het ouderpaar en begon een fokprogramma. Het ras werd de ‘Canadese haarloos’ (Canadian hairless) genoemd. Prune werd gekruist met zijn moeder, wat weer een haarloos kitten gaf.
Uitgestorven
In 1970 kwam er een voorlopige status als ras. Er was echter wel een probleem: er was maar een kleine genenpool beschikbaar en sommige kittens stierven aan niet-gediagnosticeerde gezondheidsproblemen. Vanwege deze gezondheidsproblemen werd de status als ras in 1971 ingetrokken. De laatste van Prune’s lijn werd in de jaren zeventig naar Nederland gebracht en gekruist met twee haarloze mogelijke verwanten van Prune uit Toronto. Hier werden geen levende kittens uit geboren, en zo stierf deze lijn uit.
Aan het eind van de jaren zeventig werden zowel in Amerika als Canada in totaal vijf haarloze kittens geboren. Deze vijf katten vormen de basis van de sphynx. Het gen voor de naaktheid erft recessief over. Heterozygote sphynxen hebben wat meer haar dan de homozygote sphynxen.
Hypo-allergene dieren bestaan niet
Hoewel sphynxen geen haar hebben, kunnen mensen wel degelijk allergisch zijn voor deze katten. Dat komt doordat de allergie voor katten niet wordt veroorzaakt door de haren, maar door het Fel d1-eiwit, dat wordt uitgescheiden door speeksel- en talgklieren. Het eiwit wordt verspreid over het lichaam wanneer de kat zich wast.
Aantal bij dit ras bekende erfelijke aandoeningen
10
Risico
Hoog risico op erfelijke aandoeningen
In de (vak)literatuur worden nog meer erfelijke aandoeningen genoemd. Vaak bestaat hiervoor weinig bewijs of komt de aandoening in Nederland zelden voor, dan wel is het ongerief nihil. Deze aandoeningen worden hier voor de volledigheid wel getoond, maar krijgen een score nul.
| Diabetes mellitus (suikerziekte) (1) | Ohlund M et al., 2015 |
| Erfelijke myopathie (spierziekte) (2) | Abitbol M et al., 2015a Gandolfi B et al., 2015 |
| Haarloosheid (naaktkat) (1) | de Gier J et al., 2018 |
| Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) (hartziekte door verdikte hartspier) (4) | Bosje T, 2017 Chetboul V et al., 2012 Silverman SJ et al, 2011 Trehiou-Sechi E et al., 2012 |
| Hypokaliëmische myopathie (aanvalsgewijze spierzwakte) (1) | LICG ,2013 |
| Malassezia dermatitis (infectie met gisten) (2) | Ahman SE et al., 2009 Jackson H et al., 2014 |
| Mitralisklepmalformatie (afwijking aan de linker hartklep) (1) | Chetboul V et al., 2012 |
| Neonatale iso-erytrolyse (afweerreactie tegen eigen rode bloedcellen) (1) | Gough A et al., 2010 |
| Urolithiase (urinewegstenen/"blaasgruis") (Feline Lower Urinary Tract Disease) (FLUTD) (1) | Albasan H et al., 2012 |
| Urticaria Pigmentosa (abnormale reactie van het afweersysteem in de huid) (2) | Gough A et al., 2010 Vitale CB et al., 1996 |