Rashond
Veel boerboels kampen door hun massieve bouw met pijnlijke gewrichtsaandoeningen. Ook hebben ze vaker last van aangeboren oogziektes en huidonstekingen.
Heup- en elleboogdysplasie zijn erg pijnlijk
Heupdysplasie (HD) is een aandoening waarbij de heupkom en heupkop niet goed in elkaar passen, dit leidt tot slijtage van het heupgewricht. Dat maakt het bewegen moeilijk en is bovendien erg pijnlijk. Ook elleboogdysplasie (ED) is een pijnlijke gewrichtsaandoening. Verschillende afwijkingen in het ellebooggewricht leiden daarbij tot slijtage en artrose van de elleboog. Herstellende operaties zijn kostbaar, en reeds aanwezige schade is niet altijd meer te herstellen.
Patella luxatie en voorste-kruisbandlaesies
Ook de knieën van de boerboel zijn een probleemgebied. Bij patella luxatie veroorzaken de losse knieschijven artrose van het kniegewricht. Artrose kan ook optreden als een voorste-kruisbandlaesie niet op tijd wordt behandeld. Het afscheuren van de kruisband zorgt voor instabiliteit van het gewricht. Beide aandoeningen kunnen verholpen worden met operaties, maar het herstel kan lang duren en de operaties zijn kostbaar.
Huidplooidermatitis
Door de losse huid op de kop heeft de boerboel regelmatig last van huidplooidermatitis. Dit is een ontsteking van de huid door een opeenhoping van bacteriën tussen de huidplooien. Deze ontstekingen moeten levenslang keer op keer opnieuw behandeld worden. Soms is het beter om de overtollige huid operatief te verwijderen (plastische chirurgie).
Oogontstekingen
De losse huid zorgt ook voor problemen rondom de ogen. De ooglidrand kan daardoor tegen het oog aan krullen (entropion) of juist naar buiten waardoor het oogslijmvlies naar buiten komt (ectropion). Dit veroorzaakt pijnlijke oogontstekingen. Beide oogaandoeningen treffen vrijwel altijd beide ogen en vereisen een dure operatie.
Maagkanteling
De boerboel heeft - net als alle grote hondenrassen - een hoger risico op maagkanteling ofwel maagdilatatie-torsie Je herkent de aandoening aan het opzwellen van de buik, acute sloomheid en loos braken (zonder dat er inhoud uitkomt). Neem direct contact op met de dierenarts als dit gebeurt. Zonder directe behandeling is maagkanteling binnen enkele uren dodelijk.
Kijk in de lijst hieronder voor andere aandoeningen bij de boerboel.
Geschiedenis
De boerboel stamt af van mastiff-achtige honden die Nederlandse kolonisten in de zeventiende eeuw meenamen naar Zuid-Afrika. Daar mengden ze zich met diverse inheemse gedomesticeerde honden. De naam ‘boerboel’ komt van het Afrikaans-Nederlandse woord voor ‘boer’ (boer) en ‘hond’ (boel). De boerboels waren sterke, trouwe boerenhonden. Ze beschermden het erf tegen gevaarlijke dieren. Ook de Engelse kolonisten (die eind achttiende, begin negentiende eeuw naar Zuid-Afrika kwamen) brachten honden mee: langbenige bulldogs en mastiffs, die ze kruisten met boerboels. Het diamanten-mijnbedrijf De Beers, dat in 1888 door Cecil Rhodes werd opgericht in Johannesburg, importeerde bullmastiffs om de mijnen te beschermen. Ook die werden gekruist met boerboels. Daarnaast vond er vermenging plaats met inheemse bastaardhonden, door de Afrikaners ‘kafferbrakke’ genoemd.
Beschermen, verdedigen, jagen
Welke honden er precies aan de basis liggen van de boerboel valt dus moeilijk te zeggen. Wel is zeker dat het sterke honden waren; die moesten waken, beschermen en verdedigen. En dat alleen de sterksten in staat waren om de hitte en de confrontatie met wilde dieren te overleven.
Toen de Nederlandse kolonisten in de negentiende eeuw vanuit de Kaapkolonie naar de binnenlanden trokken, raakten de boerboels verspreid over het land. Ze leefden vaak op afgelegen, uitgestrekte boerderijen, waar ze noodzakelijk waren voor de jacht, het hoeden van het vee en de bescherming tegen vijanden. De isolatie werkte inteelt in de hand.
Na verloop van tijd trokken veel boeren weer terug naar de steden, geen ideale plek voor grote waakhonden. De boerboels die wel mee gingen, raakten vermengd met andere rassen. Zo verdween de typische boerboel. Begin twintigste eeuw was het ras vrijwel uitgestorven.
Grote mate van inteelt
Rond 1980 spande een groep liefhebbers zich in om het ras te herstellen. In heel Zuid-Afrika werd gezocht naar boerboels. Met tachtig honden (die mogelijk ook verwant waren aan elkaar) werd het ras in de jaren 80 terug gefokt. Door de kleine genenpool is er een hoge mate van inteelt en dat vergroot het risico op erfelijke ziektes.
Aantal bij dit ras bekende erfelijke aandoeningen
15
Risico
Hoog risico op erfelijke aandoeningen
DNA-testen beschikbaar
| Aandoeningen | Minpunten | Risico |
|---|---|---|
| Atopie (omgevingsallergie) | 0.0 | 0.0 |
| Demodicosis (gevoeligheid voor infectie met Demodex-mijt) | 0.0 | 0.0 |
| Ectropion (naar buiten gedraaide oogleden) | 1.5 | 1.5 |
| Elleboogdysplasie - grote hond (aandoening elleboog) | 14.0 | 14.0 |
| Entropion (naar binnen krullende oogleden) | 2.5 | 2.5 |
| Epilepsie | 0.0 | 0.0 |
| Hernia umbilicalis (navelbreuk) | 0.0 | 0.0 |
| Heupdysplasie - grote hond (ontwikkelingsstoornis heup) | 12.0 | 12.0 |
| Huidplooidermatitis (ontsteking van huidplooien) | 2.0 | 2.0 |
| Patella luxatie (losse knieschijf) | 2.0 | 2.0 |
| Retinadysplasie (abnormale ontwikkeling netvlies) | 0.0 | 0.0 |
| Uraatstenen (bepaald type urinewegstenen) | 1.5 | 1.5 |
| Vaginale plooiprolaps (verzakking van vaginaslijmvlies) | 0.0 | 0.0 |
| Voorste-kruisbandlaesie ('voetbalknie') | 2.5 | 2.5 |
| Wobbler syndroom (afwijkende gang door vernauwd wervelkanaal) | 0.0 | 0.0 |
In de (vak)literatuur worden nog meer erfelijke aandoeningen genoemd. Vaak bestaat hiervoor weinig bewijs of komt de aandoening in Nederland zelden voor, dan wel is het ongerief nihil. Deze aandoeningen worden hier voor de volledigheid wel getoond, maar krijgen een score nul.
| Atopie (omgevingsallergie) (1) | Boerboel International, 2015 |
| Demodicosis (gevoeligheid voor infectie met Demodex-mijt) (1) | Boerboel International, 2015 |
| Ectropion (naar buiten gedraaide oogleden) (1) | Boerboel International, 2015 |
| Elleboogdysplasie - grote hond (aandoening elleboog) (4) | Boerboel Club, 2016 Boerboel International, 2015 Kirberger RM et al., 2007 Orthopedic Foundation for Animals, 2014, ED |
| Entropion (naar binnen krullende oogleden) (1) | Boerboel International, 2015 |
| Epilepsie (2) | LICG, 2011 2019, Stassen Q E M., focale epilepsie boerboel |
| Hernia umbilicalis (navelbreuk) (1) | Boerboel International, 2015 |
| Heupdysplasie - grote hond (ontwikkelingsstoornis heup) (3) | Boerboel Club, 2016 Boerboel International, 2015 Orthopedic Foundation for Animals, 2014, HD |
| Huidplooidermatitis (ontsteking van huidplooien) (1) | Boerboel International, 2015 |
| Patella luxatie (losse knieschijf) (2) | Boerboel Club, 2016 Boerboel International, 2015 |
| Retinadysplasie, retinopathie (abnormale ontwikkeling netvlies) (1) | Gornik KR et al., 2014 |
| Uraatstenen (bepaald type urinewegstenen) (2) | Karmi et al, 2010, hyperuricosuria Karmi N et al., 2010 |
| Vaginale plooiprolaps (verzakking van vaginaslijmvlies) (2) | Boerboel Club, 2016 Boerboel International, 2015 |
| Voorste-kruisbandlaesie ('voetbalknie') (1) | Boerboel Club, 2016 |
| Wobbler syndroom (afwijkende gang door vernauwd wervelkanaal) (1) | " title="Gray MJ et al., 2003">Gray MJ et al., 2003 |