Iedereen kent het wel. Het beeld van een hond die schuldig kijkt terwijl hij bij zijn aan flarden gescheurde mand ligt. Je komt thuis en spreekt de hond streng toe, hij is stout geweest in je afwezigheid én hij weet het. Maar is dat ook echt zo?
Aangeleerd gedrag
Veel hondengedrag is aangeleerd. Van op commando een kunstje doen, tot naar de mand sturen: honden reageren vooral op hoe ze zijn getraind. Schuldig kijken is één van de gedragingen die wij gewenst over vinden komen. Als wij een hond bestraffen voor verkeerd gedrag, is het wel zo fijn dat de hond zich ook schuldig voelt.
Onderzoek naar schuld
Toch blijkt uit onderzoek dat een hond misschien wel schuldig kijkt, maar zich niet schuldig voelt. Bij een experiment werden veertien hondeneigenaren tijdelijk weggehaald bij hun hond. Achteraf kregen ze te horen hoe hun honden zich hadden gedragen. Daarbij kreeg één groep eigenaren te horen dat hun hond zich voorbeeldig had gedragen, de andere groep hoorde dat hun hond eten had gestolen. De verdeling van goed en slecht gedrag was willekeurig, geen van de honden had echt iets gestolen. De honden van eigenaren die te horen hadden gekregen dat hun hond iets had gestolen, namen direct een schuldige houding aan. Dit experiment bewees dat honden niet reageerden vanuit hun schuldgevoel, maar op het boze gedrag van hun eigenaar. De hond nam de houding aan die wij als schuldbewust interpreteren, maar feitelijk is het een onzekere, angstige reactie.
Schadelijke projectie
Het toedichten van menselijke eigenschappen aan dieren heet antropomorfisme. Dit invullen van de gedachten van het dier kan positief zijn. Maar negatieve emoties projecteren op het dier kan ook schadelijk zijn. Onderzoek toont immers aan dat die menselijke interpretaties vaak niet overeenkomen met de werkelijke beleving van de hond.
Wat zelf doen?
In het voorkomen dat je hond te vaak schuldig gedrag moet acteren, speelt de eigenaar zelf een grote rol. Het klinkt simpel, maar is voor de relatie met de hond zo belangrijk: zorg er voor dat je zo weinig mogelijk boos hoeft te worden op de hond. Haal dus spullen waarvan je niet wil dat ze worden kapotgebeten uit de buurt van de hond. Maar voorzie ook in speeltjes waarmee de hond de speelsheid en natuurlijk gedrag kan uitleven. Daarvoor zijn talloze opties: van de klassieke kluif, hersenwerk (puzzels) tot een snuffelgadgets zoals een veer, dennenappel, een lege eierdoos of een dichtgevouwen wc-rol met een snoepje erin. Hoe meer de hond zich op een natuurlijk manier kan uiten, hoe minder correctie nodig is. En dat is beter voor hond én mens.
