Dit artikel verscheen als opiniestuk in Trouw.
Naar aanleiding van nieuwe beelden van dierenmishandeling pleiten we ervoor toezichthouder NVWA onder te brengen bij Justitie.
Onlangs liet Varkens in Nood undercoverbeelden zien hoe varkens worden mishandeld met stroomstootwapens. Zij gillen het uit en kunnen geen kant op. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, onder verantwoordelijkheid van het landbouwministerie, kondigde direct een onderzoek aan.
Het is niet voor het eerst dat toezichthouder NVWA dankzij undercovermedewerkers te weten komt welke gruwelijkheden zich afspelen in de bio-industrie, terwijl het opsporen daarvan een kerntaak is. In de praktijk is het vastleggen van misstanden blijkbaar aan dierenorganisaties. Dat de NVWA tekortschiet is al jaren bekend. Een overheidsrapport uit 2019 wijst op gebrekkig toezicht in slachthuizen: ‘De doelstelling om dierenwelzijn te verbeteren en om misstanden te voorkomen, wordt niet behaald.’ In 2021 rept voormalig landbouwminister Schouten van ‘een gelaagde, complexe en hardnekkige problematiek binnen de NVWA’.
Eenden doodtrappen
Ook Animal Rights brengt al jaren undercoverbeelden naar buiten van wantoestanden. Denk aan de beelden van vangploegmedewerkers die met eenden gooien en ze doodtrappen. Net als de medewerkers die varkens mishandelden, waanden zij zich onbespied. En als de toezichthouder niet meekijkt, wat maakt het dan uit hoe je een dier behandelt?
Niet dat toezicht altijd indruk maakt: zo werd er een geit levend gevild onder het oog van een NVWA-medewerker.
Ook de onwil van de NVWA om handhavend op te treden is zorgwekkend. Pas na hoger beroep werden de drie bedrijven waar eenden werden mishandeld, beboet. Heeft deze autoriteit nog wel bestaansrecht, als er een rechter aan te pas moet komen om haar te dwingen haar werk uit te voeren?
Belangen veehouders tegengesteld
Dat dierenwelzijn het onderspit delft is ook niet gek, zolang de NVWA ondergebracht is bij het ministerie van landbouw. De belangen van veehouders staan diametraal tegenover die van de dieren. Zolang we dieren reduceren tot producten, blijven overtredingen en mishandeling schering en inslag.
De enige duurzame oplossing is een volledige transitie naar plantaardig voedsel. Tot die tijd moet dierenwelzijn ondergebracht worden bij een ander ministerie, bijvoorbeeld Justitie. Dan kunnen dieren adequater beschermd worden, door ambtenaren die niet de oren laten hangen naar de sector. Bij de NVWA zijn dieren niet veilig.
