Rashond
Het huidige Nederlandse kooikerhondje heeft slechts tien stamouders en is dus sterk ingeteeld. Het risico op erfelijke ziektes is daardoor groot.
Patella luxatie
Het kooikerhondje heeft vaak last van patella luxatie. Bij deze aandoening schiet de knieschijf naast het gewricht. De hondjes gaan hinkelen en lopen moeilijker. Uiteindelijk veroorzaakt het ook versnelde artrose aan de knie. Er zijn operaties mogelijk om de knieschijf beter op zijn plek te houden, maar die zijn duur en niet zonder risico's.
Kooikerverlamming
Deze aandoening tast het zenuwstelsel aan, waardoor het hondje uiteindelijk verlamd raakt. Kooikerhondjes met deze ziekte sterven doorgaans binnen enkele maanden na de eerste symptomen. Er is een DNA-test beschikbaar en goede fokkers testen de ouderdieren om te voorkomen dat ze zieke pups voortbrengen.
Polymyositis
Kooikerhondejs hebben een verhoogd risico op Polymyositis. Deze erfelijke ziekte veroorzaakt spierontstekingen, doordat het eigen immuunsysteem de spieren aanvalt. Deze aandoening komt steeds vaker voor en er bestaat nog geen DNA-test. De symptomen zijn soms nog enige tijd te onderdrukken met prednison maar dit medicijn heeft ook veel nare bijwerkingen. Ondanks de behandeling sterft de hond meestal binnen enkele weken tot maanden.
Bloederziekte
De ziekte Von Willebrand veroorzaakt bloedstollingsproblemen. Omdat kleine bloedingen niet gestopt worden in het lichaam bestaat er continu gevaar dat het hondje inwendig doodbloedt. Er is een DNA-test beschikbaar en goede fokkers testen voor het fokken de ouderdieren.
Epilepsie
Net als bij alle hondenrassen die lijden onder inteelt, komt deze erfelijke ziekte ook vaker voor bij kooikers. Epilepsie is een ernstige ziekte die een zware tol heeft op de hond en de eigenaar. De aanvallen zien er akelig uit; honden vallen om, krijgen krampen en laten hun urine lopen. Soms is het te reguleren met medicijnen maar als medicatie onvoldoende helpt, is euthanasie vaak de enige oplossing.
Geschiedenis
Het kooikerhondje is een Nederlands ras. Op schilderijen uit de 17e, 18e, en 19e eeuw worden veelvuldig spioenachtige hondjes afgebeeld die veel lijken op het huidige kooikerhondje. Toen waren ze echter niet zo ingeteeld en gelijkmatig van uiterlijk als nu.
De eendenkooi
De geschiedenis van het kooikerhondje begint bij het jagen op wilde eenden. Het hondje lokte met zijn vrolijke pluimstaart nieuwsgierige wilde eenden in een kooi. De kooiker deed dan het hek achter de eenden dicht. Vervolgens werden de eenden levend in kooien gepropt en naar de markt gebracht om ze daar te verkopen voor consumptie.
Begin 20e eeuw maakten jagers steeds meer gebruik van jachtgeweren. De eendenkooi werd nauwelijks nog gebruikt om eenden te vangen. Daardoor werd het type hondje minder populair en liep het aantal terug. Na de Tweede Wereldoorlog was het aantal nog levende hondjes van het kooikertype bijna uitgestorven.
Slechts tien stamhonden
In de jaren veertig van de vorige eeuw heeft de Baronesse van Hardenbroek van Ammerstol haar best gedaan om het kooikerhondje te behouden. Ze had daarvoor wel dertig verschillende hondjes uit de hele wereld ter beschikking maar om onduidelijke redenen heeft ze er maar tien gebruikt om mee te fokken. Het hele ras is dus opgebouwd uit tien stamouders. Een kwalijke zaak want Inteelt veroorzaakt een verzwakking van het immuunsysteem.
Alleen outcross kan het ras redden
Fokkers proberen erfelijke ziektes te voorkomen via Fit2Breed. Op zichzelf een goed streven maar de genetische basis van het ras is te klein en niet divers genoeg. Inkruisen van andere (ras)honden is nodig om de genetische diversiteit te verhogen. Dit is noodzakelijk om erfelijke ziektes te voorkomen en verzwakking van het ras tegen te gaan.
Aantal bij dit ras bekende erfelijke aandoeningen
9
Risico
Hoog risico op erfelijke aandoeningen
DNA-testen beschikbaar
| Aandoeningen | Minpunten | Risico |
|---|---|---|
| Cataract (staar) | 2.0 | 2.0 |
| Distichiasis (haren op de ooglidrand) | 1.5 | 1.5 |
| Epilepsie | 2.0 | 2.0 |
| Familiaire nieraandoening (vroeg verslechterende nieren) (HN Hereditery Nephritis) | 0.0 | 0.0 |
| Hernia nuclei pulposi (uitpuiling tussenwervelschijf) | 2.5 | 2.5 |
| Kooikerverlamming (zenuwuitval bij Kooikerhondje) | 4.0 | 4.0 |
| Patella luxatie (losse knieschijf) | 6.0 | 6.0 |
| Polymyositis | 3.0 | 3.0 |
| Von Willebrands ziekte (bloedstollingsziekte) | 2.5 | 2.5 |
In de (vak)literatuur worden nog meer erfelijke aandoeningen genoemd. Vaak bestaat hiervoor weinig bewijs of komt de aandoening in Nederland zelden voor, dan wel is het ongerief nihil. Deze aandoeningen worden hier voor de volledigheid wel getoond, maar krijgen een score nul.