De Tweede Kamerverkiezingen van woensdag zijn al onderwerp van gesprek sinds de val van het kabinet. Net als in 2017 geeft Dier&Recht een stemadvies.
Over dit stemadvies
Tijdens de afgelopen kabinetsperiode volgden we het stemgedrag van politieke partijen, daarvoor analyseerden we bijna 300 dierenwelzijnsmoties. Daarnaast legden we de partijprogramma’s onder de loep en verwerkten we de resultaten in een rapport.
Aanbevelingen voor dierenvrienden
We onderscheiden drie categorieën:
1. Afraders
Partijen waar een dierenliefhebber beter niet op kan stemmen: VVD, CDA, FvD, SGP en in iets mindere mate ChristenUnie. Het stemgedrag van deze partijen toont weinig oog voor dierenwelzijn en hun partijprogramma’s bieden geen hoop op verbetering.
2. Aanraders
De Partij voor de Dieren springt er vanzelfsprekend uit, maar ook de SP, GroenLinks en PvdA hebben de afgelopen jaren diervriendelijk gestemd. Ook presenteren zij diervriendelijke plannen in hun verkiezingsprogramma’s.
3. Middenmoters
Deze partijen laten zich lastig onderbrengen in een voor- of tegenkamp. Zo heeft D66 als onderdeel van de coalitie meestal niet diervriendelijk gestemd, maar toont de partij in haar nieuwe verkiezingsprogramma wel vergaande ambities op het gebied van dierenwelzijn. 50PLUS en DENK hebben juist wel in grote mate diervriendelijk gestemd, maar tonen verder weinig ambitie en initiatief op het gebied van dierenwelzijn. De PVV beschikt op bepaalde gebieden over een groot hart voor dieren en toont daar ook veel initiatief. Helaas laat de partij het op vaste dossiers afweten. De PVV valt daardoor net niet onder de ‘aanraders’, maar onder de middenmoters.
VVD
De VVD strijdt met het CDA om de titel ‘meest dieronvriendelijke partij van Nederland’. Slechts in 9% van de gevallen heeft de VVD vóór de dieren gestemd. Vaak ging het daarbij ook nog eens om verzoeken aan andere overheden (gemeenten, provincies, EU, andere landen), zodat de regering zelf niets hoefde te doen. De VVD spant zich weliswaar in voor een snelle ontwikkeling van kweekvlees, maar dat lijkt meer voort te komen uit commerciële belangen, dan uit dierenliefde. Bij alle essentiële dossiers voor dieren laat de VVD het steevast afweten.
PVV
Bij de PVV voert Kamerlid Dion Graus sinds jaar en dag het woord over dierenwelzijn en landbouw. Hij is bekend als dierenliefhebber en staat aan de wieg van de Dierenpolitie. De PVV stemde in 68% van de moties dan ook vóór de dieren. Daarnaast nam de PVV in 15% van de gevallen het initiatief voor een diervriendelijke motie. Helaas laat de PVV het afweten op een aantal essentiële dossiers. Zo stemt zij tegen het inkrimpen van de veestapel, de benodigde hervormingen in de visserij en is de partij onbetrouwbaar als het gaat om de verduurzaming van landbouw.
Het verkiezingsprogramma van de PVV laat hetzelfde tweeledige beeld zien: diervriendelijk waar het gaat om gezelschapsdieren en vervolging van dierenmishandeling, maar dieronvriendelijk op het gebied van bijvoorbeeld landbouw en visserij.
CDA
Als oppositiepartij tijdens Rutte II stemde het CDA slechts in 10% van de moties diervriendelijk. Als regeringspartij onder Rutte III doet het CDA er nog een schepje bovenop en is zij met 7% de minst diervriendelijke partij. Van het CDA hoeven de dieren dus niets te verwachten. Alleen ten aanzien van proefdieren en gezelschapsdieren wil het CDA nog wel eens diervriendelijk stemmen. Bij alle andere onderwerpen niet.
D66
Het stemgedrag van D66 kwam in de afgelopen kabinetsperiode niet overeen met het diervriendelijke partijprogramma uit 2017. Onder druk van het regeren met VVD en CDA heeft de partij in slechts 23% van de gevallen diervriendelijk gestemd, zij scoorde daarmee dus een zware onvoldoende. Daar moet wel bij worden vermeld dat dat percentage diervriendelijk stemmen in 2020 aanmerkelijk hoger lag dan daarvoor (tot wel 60% hoger). In het verkiezingsprogramma 2021 heeft D66 opnieuw vergaande ambities uitgesproken op het gebied van dierenwelzijn en het verkleinen van de veestapel. Daarnaast pleit D66 voor een ‘duurzaamheidsheffing’ op vlees. Dat zijn goede plannen voor de dieren. Hopelijk lukt het D66 om in een mogelijk volgende coalitie met de VVD of CDA haar diervriendelijke plannen te behouden.
SP
De SP heeft zeer diervriendelijk gestemd de afgelopen kabinetsperiode, alleen Partij van de Dieren heeft meer diervriendelijke moties gesteund. De SP speelde een voortrekkersrol in de discussies over de verbetering van dierenwelzijn, stelde misstanden in de vee-industrie aan de kaak en zet zich in voor een wettelijke regeling die de weidegang van koeien moet garanderen. Bijna één op de tien diervriendelijke moties werd ingediend op initiatief van de SP.
Ook in haar verkiezingsprogramma heeft de SP veel aandacht voor dierenwelzijn. Kortom, een stem voor de SP is een stem vóór de dieren.
GroenLinks
GroenLinks toonde tijdens de afgelopen kabinetsperiode een groot hart voor dieren. In 85% van de gevallen stemde zij vóór de diervriendelijke moties, alleen PvdD en de SP scoorden hoger. Hoewel GroenLinks wat minder vaak het initiatief nam voor het indienen van moties (één op de twintig moties kwam van GroenLinks), konden de dieren wel echt op de partij rekenen.
Het verkiezingsprogramma bevat ook veel goede plannen voor de dieren. Zo spreekt GroenLinks zich uit tégen megastallen, vóór het beperken van dierproeven en voor een eerlijke vleesprijs. Voor wie diervriendelijk wil stemmen, is GroenLinks absoluut een goede optie.
PvdA
De PvdA scoorde als onderdeel van Rutte II beroerd op dierenwelzijnsgebied. Eenmaal bevrijd van de coalitie met de VVD, heeft de partij zich in de afgelopen periode weer van een diervriendelijke kant laten zien. De PvdA stemde in 71% van de gevallen diervriendelijk. Bij het inkrimpen van de veestapel en het stimuleren van diervriendelijke hervormingen in de vleesindustrie, heeft de PvdA vrijwel altijd diervriendelijk gestemd. Het PvdA-verkiezingsprogramma stelt ambitieuze dierenwelzijnsdoelen. Ervan uitgaande dat de PvdA zich niet nogmaals aanpast aan de VVD (of CDA), is een stem op de PvdA een diervriendelijke stem.
ChristenUnie
De ChristenUnie scoorde net als de rest van de coalitiepartijen van Rutte III een zware onvoldoende op het gebied van dierenwelzijn. Hoewel het stemgedrag tegen het einde van Rutte III iets diervriendelijker werd, stemde de ChristenUnie in slechts 15% van de gevallen diervriendelijk. Onder Rutte II, toen de partij in de oppositie zat, scoorde de partij met 31% diervriendelijk weliswaar flink hoger, maar het bleef een flinke onvoldoende.
In haar verkiezingsprogramma spreekt de ChristenUnie wel wat ambities uit op het terrein van dierenwelzijn. Zo pleit zij voor minder transport met kalveren, beter toezicht door de NVWA en minder gebruik van antibiotica in de veehouderij. Dit neemt echter niet weg dat de ChristenUnie een onbetrouwbare partner is gebleken voor de dieren. Dierenliefhebbers hebben daarom weinig te zoeken bij deze partij.
Partij voor de Dieren
Partij voor de Dieren is verreweg de meest diervriendelijke partij van Nederland. In slechts enkele gevallen heeft de partij tégen een diervriendelijke motie gestemd. In die gevallen vond PvdD de betreffende motie niet ver genoeg gaan in de bescherming van dieren. De partij was kampioen indienen van moties: 58% van de diervriendelijke moties is ingediend op initiatief van de PvdD.
Het verkiezingsprogramma brandt van ambitie.. De PvdD stelt onder meer voor om dierenrechten op te nemen in de grondwet en een einde te maken aan de bio-industrie. Daarnaast wil de partij consumenten eerlijk en volledig voorlichten over de vleesindustrie.
Het lijdt geen twijfel: dierenwelzijn is bij Partij voor de Dieren in de beste handen.
Overige partijen
De overige partijen laten een divers beeld zien. De SGP en FvD hebben geen enkel oog voor het belang van dieren, deze partijen scoorden forse onvoldoendes tijdens de laatste kabinetsperiode. Ook hun nieuwe partijprogramma’s besteden geen aandacht aan dierenwelzijn.
DENK en 50Plus scoren daarentegen wel (kleine) voldoendes tijdens de afgelopen kabinetsperiodes. Ze steunden veel diervriendelijke moties. In de verkiezingsprogramma’s van die partijen komt dierenwelzijn echter vrijwel niet aan bod.
Lees ons rapport voor meer informatie over het onderzoek en de resultaten!
